Aktualności Postępowanie administracyjne w szkołach doktorskich
Od 1 października 2019 r. szkoły doktorskie zastąpiły dotychczas istniejące studia doktoranckie. Jest to efekt wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce („PSWN”), która dokonała głębokich zmian organizacyjnych w kształceniu na poziomie doktorskim zarówno w uczelniach, instytutach naukowych PAN, instytutach badawczych, jak i instytutach międzynarodowych.
Od 1 października 2019 r. szkoły doktorskie zastąpiły dotychczas istniejące studia doktoranckie. Jest to efekt wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce („PSWN”), która dokonała głębokich zmian organizacyjnych w kształceniu na poziomie doktorskim zarówno w uczelniach, instytutach naukowych PAN, instytutach badawczych, jak i instytutach międzynarodowych.
Usytuowanie szkoły doktorskiej w strukturze podmiotu prowadzącego, szczegółowe zasady jej tworzenia, struktura wewnętrzna, organy szkoły i ich kompetencje pozostają do regulacji w przepisach wewnętrznych oraz regulaminie szkoły doktorskiej. Także wszelkie kwestie związane z kształceniem doktorantów nieuregulowane w ustawie powinny zostać określone w regulaminie szkoły doktorskiej.
Ze względu na to, że przepisy nowej ustawy nie regulują szczegółowo wszystkich zagadnień związanych z samą procedurą nadawania stopni, podobnie jak miało to miejsce na podstawie derogowanej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora, w zakresie nieuregulowanym w ustawie, statucie uczelni oraz uchwale doprecyzowującej zasady prowadzenia postępowań doktorskich, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z 23.05.2006 r. (I KZP 6/06, OSNKW 2006/6, poz. 56): „zastrzeżenie «odpowiedniości» odesłania powszechnie jest utożsamiane z odesłaniem nie «wprost», ale niejako «pośrednim», mającym skierować uwagę interpretatora przepisów na szczególny charakter takiego odesłania. (...) stosowanie niektórych przepisów odniesienia może być pełne, niektórych ograniczone (tj. z modyfikacjami wynikającymi z konieczności dostosowania ich do rozważanych przypadków), a niektóre przepisy odniesienia mogą nie być w ogóle stosowane, z uwagi na ich bezprzedmiotowość lub sprzeczność z przepisami podstawowymi”.
Przepis art. 178 ust. 3 PSWN nie nakłada jednak obowiązku odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego do postępowań w sprawie nadania tytułu profesora. Kwestię tę reguluje art. 228 ust. 9 PSWN.
W świetle PSWN, w odniesieniu do doktorantów, decyzje administracyjne znajdą zastosowanie do:
- nadania stopnia naukowego albo stopnia w zakresie sztuki (art. 178 ust. 1 PSWN);
- odmowy przyjęcia do szkoły doktorskiej (art. 200 ust. 5 PSWN);
- skreślenia z listy doktorantów (art. 203 ust. 3 PSWN).
Novum w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego stanowi regulacja dotycząca stypendium doktoranckiego, które obecnie wypłacane jest z mocy prawa, a nie jak miało to miejsce w poprzednim stanie prawnym – w drodze postępowania administracyjnego. Konsekwencją wprowadzonej zmiany była między innymi rezygnacja z objęcia doktorantów systemem pomocy materialnej.
Doktoranci aktualnie stanowią jedyną grupę w systemie szkolnictwa wyższego i nauki nieobjętą wsparciem socjalnym, ponieważ nie posiadają uprawnienia ani do świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych dla pracowników, ani do świadczeń o charakterze socjalnym z funduszu stypendialnego dla studentów. Prawo do otrzymania stypendium doktoranckiego doktorant nabywa wraz z chwilą złożenia ślubowania i od tego momentu nabywa onrównież roszczenie materialnoprawne o wypłatę stypendium doktoranckiego w terminie jego wypłaty.
Wobec nieuregulowania przez ustawodawcę w sposób szczegółowy instytucji stypendium, wydaje się, że zasadnym będzie uregulowanie sposobu i terminu wypłaty stypendium doktoranckiego w uzgadnianym z samorządem doktorantów regulaminie studiów doktoranckich.
Zespół Kancelarii Grabias-Legal
