Aktualności Ostatnia szansa na doktorat na „starych” zasadach
Studia doktoranckie, zgodnie z art. 279 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 roku – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, rozpoczęte przed rokiem akademickim 2019/2020 będą prowadzone na zasadach dotychczasowych, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 roku.
Studia doktoranckie, zgodnie z art. 279 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 roku – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, rozpoczęte przed rokiem akademickim 2019/2020 będą prowadzone na zasadach dotychczasowych, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 roku.
Przewód doktorski na starych zasadach można otworzyć do 30 kwietnia 2019 roku. Pierwotnie datą graniczną zamknięcia przewodu doktorskiego wszczętego na starych zasadach, tak aby nie został umorzony albo zamknięty z mocy prawa, był 31 grudnia 2021 roku. Termin ten na mocy ustawy z dnia 14 maja 2020 roku o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 został wydłużony do dnia 31 grudnia 2022 roku. Podkreślić należy, że wskazany termin odnosi się zarówno do umorzenia postępowań habilitacyjnych i postępowań o nadanie tytułu profesora, jak i zamknięcia przewodów doktorskich (odnośnie do wszczętych i niezakończonych przed 01.10.2018 r. oraz wszczętych pomiędzy 01.10.2018 r. a 30.04.2019 r.). Co istotne, osoby, które rozpoczęły studia doktoranckie na starych zasadach i nie zakończyły przewodu doktorskiego do 31 grudnia 2022 roku, mogą ubiegać się o nadanie stopnia doktora także na nowych zasadach.
Analiza przepisów nowej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. ustawa 2.0) umożliwia postawienie tezy, że reforma systemu nauki i szkolnictwa wyższego wiąże się z dogłębnymi zmianami organizacyjnymi w kształceniu na poziomie doktorskim – zarówno w uczelniach, instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk, instytutach badawczych, jak i instytutach międzynarodowych. Instytucja studiów doktoranckich zostaje bowiem zastąpiona szkołami doktorskimi, a zmianie ulegają między innymi zasady finansowania kształcenia doktorantów.
Ustawa 2.0 generuje także różnice w zakresie nadawania stopnia doktora w trybie eksternistycznym. W świetle nowej ustawy to senat albo rada naukowa określi sposób postępowania w sprawie nadania stopnia doktora, w tym między innymi: sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów i promotora pomocniczego; zasady ustalania wysokości opłaty za postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora w trybie eksternistycznym oraz zwalniania z tej opłaty; tryb złożenia rozprawy doktorskiej; tryb powoływania oraz zakres czynności komisji występującej w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora oraz sposób wyznaczania recenzentów.
W związku z powyższym, aspekty proceduralne będą obecnie uregulowane w przepisach wewnątrzuczelnianych. Ustawa 2.0 znosi dotychczasowy obowiązek przeprowadzania egzaminów doktorskich w zakresie dyscypliny podstawowej oraz dyscypliny dodatkowej. Ponadto, całkowicie zostanie zniesiony egzamin doktorski w zakresie nowożytnego języka obcego, a zastąpi go udokumentowana znajomość języka obcego na podstawie stosownego certyfikatu lub dyplomu ukończenia studiów.
Podsumowując, nowa ustawa niesie ze sobą zmiany i potrzeba czasu do ich oceny. Z uwagi na okoliczność, że wiele praktycznych skutków nowej regulacji trudno jest na chwilę obecną przewidzieć, być może warto rozważyć otwarcie przewodu doktorskiego jeszcze do końca kwietnia 2019 roku.
Grabias-Legal Kancelaria Adwokacka
